La palatalización de L- llatina ye común, con delles esceiciones, a tol dominiu llingüísticu asturlleonés (Menéndez Pidal 2018: 58-59) asina como en mirandés. Poro, lo mesmo qu’asocede nun área significativa del dominiu llingüísticu asturlleonés (Cano González 1992: 652-680) la L- llatina palatalizó en mirandés, dando como resultáu la llíquida palatal llateral /ʎ/ que se representa na escritura per aciu del dígrafu «lh». Sicasí, na variedá más meridional del mirandés, denomada mirandés del sur o sendinés, la palatalización nun se concretó. Paralelamente, atopamos la mesma solución pa la correspondiente intervocálica -LL- llatina que da como resultáu en mirandés el mesmu fonema, representáu tamién col dígrafu «lh», siendo esta solución xeneral en mirandés.
Preténdese col presente trabayu afondar nel estudiu de la palatalización de L- procedente del llatín nel conxuntu de variedaes asturlleoneses, estudiu que yá ta abondo desendolcáu pal asturianu y pal lleonés, pero inda poco afondáu nel casu’l mirandés. Tentaremos de contribuyir tamién a la fixación d’una cronoloxía d’evolución d’esti fenómenu per aciu de dellos datos documentaos del mirandés que podrán apurrir dalguna lluz sobre’l surdimientu y la evolución de la palatalización de L- n’asturlleonés y, darréu d’ello, n’otres llingües romániques nes que se verifica esti fenómenu: catalán, aragonés y les anguaño estintes variedaes mozárabes que se falaron antaño na Península Ibérica. Per último, preséntense dellos casos de non palatalización de L- en mirandés.